Wiązania drzew – co to jest? Na czym polega? Zastosowanie

Celem wiązań jest zabezpieczenie drzew m.in. przed złamaniem i upadkiem. Najczęściej stosowane są one w przypadku konarów lub rozwidleń o wadliwej budowie. Można je podzielić m.in. na statyczne i dynamiczne, i to właśnie ten drugi rodzaj omówimy w tym artykule.

Niektóre drzewa potrzebują dodatkowego wsparcia w postaci wiązań – może być to związane np. z nieodpowiednią pielęgnacją lub czynnikami atmosferycznymi. Jeszcze do niedawna stosowano głównie wiązania z lin stalowych, dziś wykorzystuje się to rozwiązanie na dużo mniejszą skalę. Dlaczego? Ponieważ stal jest na tyle sztywna, że hamuje zdrowy rozrost drzew. Rozwiązaniem tego problemu są elastyczne wiązania dynamiczne.

Wiązania dynamiczne i statyczne – czym się różnią?

Na początku warto dokonać podziału i omówienia dwóch elastycznych wiązań drzew:

• wiązanie statyczne – instaluje się ściśle, bez luzu (zwisu); rozciągliwość zastosowanych lin plasuje się tu na poziomie 5%, stosuje się je dla utrzymania określonego stanu korony drzewa
  i dopuszcza się przy nim jedynie minimalną reakcję na różne warunki atmosferyczne; zaleca się je szczególnie przy mocnych pęknięciach;
• wiązanie dynamiczne – bardziej elastyczny typ wiązania, instaluje się je luźniej, bez naprężenia (z niewielkim zwisem); rozciągliwość wykorzystanych lin plasuje się na poziomie 17%; stosuje się je jedynie dla obciążeń krótkotrwałych (dynamicznych); wykorzystuje się je do zabezpieczenia przed zbytnim wychylaniem przewodników i konarów, dzięki czemu się one nie wyłamują; takie wiązanie ma szerszy zakres działania niż wiązanie statyczne – często stosowany jest w nich amortyzator, który umożliwia wydłużenie liny (jeśli istnieje taka konieczność), a następnie powrót do pierwotnej długości.

Wybór wiązania zależy m.in. również od wielkości zabezpieczanych elementów drzew.

Przy wiązaniach dynamicznych wykorzystuje się elastyczną linę, co pozwala na bardziej swobodny ruch konarów. Dzięki nim możliwy jest bezproblemowy przyrost drzew na grubość, bez ryzyka ewentualnego zaciśnięcia pętli i zaduszenia pnia. Drzewo z takim wiązaniem osiąga znacznie większą średnicę niż drzewo, przy którym zastosowano liny stalowe. Kiedy drzewo może swobodnie poruszać się na wietrze, wytwarza więcej drewna.

Zastosowanie wiązań dynamicznych

Oba rodzaje wiązań wykorzystuje się w celu zapewnienia bezpieczeństwa – zarówno ludziom, jak i samym drzewom. Miejskie warunki, w których dziś rosną drzewa, różnią się od tych, w których rosły dawniej. W związku z tym, często dochodzi do ich osłabienia, występowania różnych chorób oraz przyrostu nadmiernie rozbudowanych gałęzi bądź konarów. To wszystko może powodować zagrożenie dla otoczenia oraz ludzi.

Wiązania wykorzystuje się po to, aby zabezpieczyć poszczególne elementy drzew przed zbytnimi przeciążeniami, złamaniami
i upadkiem. Stosuje się je również w celu naprawy istniejących szkód. Mówiąc bardziej szczegółowo, wykorzystuje się je do:

• zwiększenia stabilności statycznej korony poprzez ograniczenie zakresu jej ruchów, wynikających z oddziaływania takich czynników, jak wiatr, śnieg, lód;
• zabezpieczenia przed rozłamaniami, które mogą być efektem osłabionych rozwidleń oraz występowania zbyt dużej liczby przewodników na jednym drzewie;
• zapobieganiu oddziaływania różnych czynników naturalnych oraz podwieszaniu konarów, które mogą się odłamać.

Wiązania są szczególnie istotne wtedy, gdy istnieje realne zagrożenie wyżej wymienionymi czynnikami. Jednocześnie należy zaznaczyć, że nie zapewniają one stuprocentowej gwarancji na brak pojawienia się uszkodzeń czy też na całkowite wyeliminowanie opisanych zagrożeń.

Dzięki wiązaniom dynamicznym można zabezpieczyć:

• słabe rozwidlenia,
• uszkodzone obszary,
• konkurujące korony,
• rozwidlenia typu V.

Wiązania dynamiczne pozwalają na zwiększenie stabilności statycznej na skutek ograniczenia ruchów korony oraz ruchów własnych drzewa. Dzięki nim można zachować naturalny pokrój drzew, bez potrzeby korekty konarów. Ważne jest to, że wiązania dynamiczne nowej generacji są bezinwazyjne i nie powodują uszkodzeń drzew.

Wykonywanie prac z wykorzystaniem wiązań dynamicznych

Aby wiązanie dynamiczne przyniosło właściwe efekty, należy odpowiednio dobrać materiały. Potrzebne będą atestowane liny i/lub pasy syntetyczne o odpowiedniej rozciągliwości. Jeśli istnieje taka potrzeba, powinny być one dodatkowo wyposażone w amortyzator, który zredukuje wstrząsy spowodowane silnymi ruchami, eliminując w ten sposób tzw. dekapitację (odcięcie korony), typową dla lin stalowych. W skład całego systemu powinny wchodzić również: osłona, usztywniacz oraz liny np. z włókna polipropylenowego. Ważne jest również to, aby montaż wiązań wykonywać zgodnie z instrukcją od producenta.

Zdarza się, że w trakcie wiązania pojawiają się nieprzewidziane okoliczności, takie jak:

• pęknięcie powierzchniowe konara,
• pęknięcie w rozwidleniu przewodników lub konarów,
• ubytki i inne uszkodzenia mechaniczne.

W takich sytuacjach należy kierować się wskazówkami producenta systemu i wykonać wiązanie adekwatne do sytuacji.

Przy montażu wiązań dynamicznych należy pamiętać o tym, aby:

• montaż odbywał się na 2/3 wysokości zabezpieczanej części drzewa,
• cały system znajdował się w położeniu możliwie jak najbardziej poziomym,
• zadbać o to, żeby wiązanie nie było zbyt sztywne, ani zbyt luźne – za sztywny system może spowodować zwiększony nacisk, czyli zaduszenie i dekapitację.

Pamiętaj również, aby dokładnie sprawdzić, czy wybrany system nie zakłóca naturalnych ruchów drzewa oraz czy odpowiednio amortyzuje odchylenia.

Autor: Marcin Szczotka

Wiązania statyczne:

Wiązania dynamiczne:

Przykłady innych wiązań

Wiązania naturalne:

Zakładanie wiązań: